🎥 رویکردهای ارتجاعی و محافظه‌کار و رادیکال جواب نمی‌دهد پرویز امینی، جامعه‌شناس سیاسی و عضو هیأت علمی دانشگاه در مصاحبه‌ای با عنوان «حکمرانی در دوران پسااعتراض» معتقد است که ۵ رویکرد کلان در مواجهه با این نارضایتی و تغییرطلبی‌های اجتماعی وجود دارد
در ایران کسانی که به یک معنایی گرایشهای نئولیبرال دارند و آن دیدگاه را نمایندگی می‌کنند وجود دارند ولی آنها اکنون مسئله شان این موارد نیست؛ یعنی مسئله آنها ناظر به شرایط اجتماعی ایران در پایان تابستان 1401 نیست. آنها در کلیت نظام حکمرانی اقتصادی، مثلاً نرخ گذاری و قیمت‌گذاری در بازار را مداخله می‌دانند و می‌گویند نباید چنین مداخله‌هایی در اقتصاد وجود داشته باشد.
در وضعیتی که ما هستیم، آن دگرگونی‌های رادیکال چه به معنای انقلاب و چه به معنای براندازی یا سرنگونی خواهی، مطلوبیت ندارد و برخی هم شرایط امکانی ندارند یا هر دوی آنها را ندارند. یعنی الان ایده جمهوری اسلامی از همه آلترناتیو هایی که طرح می‌کنند هم یک ایده فراگیرتری است، هم بنیه اجتماعی بیشتری دارد و هم نسبت به آنها برتری دارد؛ یعنی مثلاً نسبت به سلطنت طلبی یا رجویسم حتماً برتر است.یعنی روشهای اصلاح طلبانه.
بنابراین، در جمع‌بندی آن رویکردها، ایده اصلاح را برای پاسخ به نارضایتی از چند نظر مثبت می‌دانم. اوّل اینکه مطلوب است. برای اینکه به دنبال دگرگونی در ساختار سیاسی نیست و لذا همراهی ساختار سیاسی را هم دارد. دوم ا ینکه «ممکن» هم هست. یعنی امکان‌پذیر است. تجربه ما در 40 سال نشان داده مسیرهای اصلاحی را اگر بتوانیم باز کرده و روی آن تمرکز کنیم، می توانیم تغییراتی را در این نقاط ایجاد کنیم.
تغییرات و اصلاحی را که می‌گوییم و تعقیب می کنیم به شکل رفرمیستی در سه سطح باید رخ دهد و به آن توجه شود. یکی در سطح «اندیشه سیاسی» است. به نظرم تداوم این وضعیت اعتراضی که مخصوصاً در دهه 90 به شکل چشمگیری داریم و در یک نیم دهه، شاهد اعتراضاتی در دی ماه 96 و آبان ماه 98 و شهریور 1401 هستیم، به نظرم معنایش این است که پاسخ به این تغییرطلبی فقط در سطح مسائل جامعه شناختی، مدیریتی و اقتصادی نیست.
در دیدگاههای امام خمینی 4 دوره اندیشه سیاسی را می‌توانید ببینید که برخی از دوره‌ها نسبت به دوره‌های دیگر متفاوت است؛ یعنی یک بخش با ثبات دارد که از کشف الاسرار تا کتاب ولایت فقیه تا سال 57 و 58 و بعد 60 همیشه ثابت است ولی یک بخش تحول هم دارد. مثلاً در کشف الاسرار تمام تمرکز امام بر این است که آن مرکز ثقلی که ما می‌خواهیم، حاکمیت قانون اسلام است و چگونه حکومت کردن را پاسخ می دهد. می‌گوید مدار ساختار سیاسی بر حاکمیت قانون اسلام باید باشد و بنیان این است.
پس وقتی مسایل تغییر می‌کند آن نظام فکری هم باید تغییر کند. الان مسائل ما که باید به نظام اندیشه ارجاع دهیم چیست؟ یعنی چه چیزی پیش آمده است که در تفسیر و باز تفسیر مفاهیمی که داشتیم باید تغییر ایجاد کنیم ؟ یا آنجایی که در بحث دموکراسی وارد می‌شوند، ایشان دو نقد به دموکراسی‌های موجود می‌کند که حتی ادعایی که اکثریت در آن تصمیم‌گیر هستند را با عنوان یک استبداد مطرح می‌کند. ایشان می‌گویند در حکومت اسلامی، چون قانون اسلام است و این قانون را نه اکثریت، نه اقلیت و نه حاکم و حاکمان ننوشته‌انأ، لذا اینها منافع و سویه‌های هنجاری خود را در قانون دخالت نداده‌اند. لذا این خیلی دموکراتیک تر است.
* تسنیم: ولی می‌تواند یک پرسشی اینجا مطرح شود و آن اینکه چرا شما به جای نابرابری، نمی‌گویید اقتصاد؟ چون به هرحال مشکل اصلی یا حداقل لایه رویین مشکلات، اقتصادی است و مردم از بیکاری و تورم و ... رنج می‌برند؛ آیا نمی‌شد به جای نابرابری که یک مسئله اجتماعی‌تر است، ابتدا مفهوم اقتصاد را مطرح کرد؟ یک دیدگاه دومی هم بود که معتقد بود دموکراسی باید بیشتر باشد ولی آن را با حذف دین معنی می‌کنند. می‌گویند دین جای دموکراسی را تنگ کرده است! لذا راه حل دموکراسی بیشتر و لازمه آن کنار گذاشتن دین از ساختار و ساحت زندگی جمعی است.
این یک تفسیر موسع‌تری است. یعنی اگر غیر از رهبر انقلاب کسی این بحث را می کرد، حتماً با واکنش‌های تندی از ناحیه دسته اول مواجه می‌شد. پس این حتی به طور تجربه تاریخی، نه به صورت کلاسه شده و فکر شده، دارد انجام می‌شود. وقتی فراخوان می‌کنید برای انتخابات، می‌گویید، ایران، امنیت و یا فقط سربلندی ایران و دایره وسیع‌تر می‌شود.یک نکته ای از 96 یادم هست یک گفتگویی همان زمان داشتیم و بحث شد.
* تسنیم: فهمم از نکته شما این است که یعنی کسی مثل حاج قاسم که می‌تواند تکثر را نمایندگی کند و ورای دیدگاههای متکثر، با حفظ مبانی، به نوعی یک همپوشانی گسترده داشته باشد. البته یک برداشت دیگر هم می تواند این باشد که ما به تعداد این کثرت‌ها، رنگ عوض کنیمنه. ساختار اندیشه ای شما باید متناسب با اقتضائات صورت بندی های متفاوتی پیدا کند. حتی امام در این ادواری که اندیشه سیاسی شان تغییر پیدا کرده یا مفاهیم جدیدی پیدا کرده آن بخش با ثبات اندیشه هایش تغییر نکرده ولی به نیاز پاسخ داده است.بله.
در موضوع حاج قاسم، نقطه عزیمت‌ها، متفاوت است. ولی آن فرد استعداد و امکان آن را دارد که نقاط متفاوت را نمایندگی کند. یعنی یک نفر از موضع ایدئولوژیک و ارزشها با او هم پایه است یکی از موضع توانایی و کارآیی که توانسته یک خیر عمومی ایجاد کند و امنیت بیاورد. یکی از این موضع که او آدم فراگیری است و در واقع گارد بازی نسبت به مسائل، افراد و گروههای اجتماعی دارد و از اینجا وارد ارتباط با او می شود.
سومی که خیلی هم مهم است، عمومیت در سازوکارها و فرآیندها و رویه‌ها و قواعد است. در حکمرانی مهمترین جایی که می‌شود اجماع ایجاد کرد اینجاست. یعنی بگویی تو هر کی هستی و هر انگیزه‌ای داری، ریش داری یا نداری، پول داری یا نداری، سیگار می‌کشی یا نه، ما کار نداریم. اگر می‌خواهی از فلانی شکایت کنی یا اگر می‌خواهی حق خودت را استیفا کنی، راهش این است و این برای همه و عمومی است. یعنی شکل دادن به ساز وکارهای مشخص و متعیّن و قواعد منقح که هیچ واقعیت‌های قومی، جنسی، خانوادگی، در آنها تأثیرگذار نباشد.
امّا راه میان مدت این است از دل همین تئوری‌هایی که درباره عدالت وجود دارد و با نابرابری مخالف است، صورت بندی‌های منسجمی را مبنا قرار دهیم که بعد در سیاستگذاری بر اساس آنها عمل کنیم. به نظر من کار سه نفر در این زمینه برای ما کارایی دارد. یک بحث اندیشه است و بحث دوم سیاستگذاری است. اینکه این نظام اندیشه‌ها در کدام حوزه‌ها باشند. به هرحال منابع ما بی‌حد و حصر که نیست، لذا باید در سیاستگذاری اولویت داشته باشیم. قبل از اینکه محتوای سیاستگذاری روشن شود، اولویت آن در سیاستگذاری است که باید مدنظر قرار گیرد. بر اساس این سخنانی که گفتیم در سیاست گذاری چند حوزه را باید اولویت‌دار کنیم و بعد سیاست‌هایی را مشخصاً در آنها قرار دهیم و همه امکانات کشور، منابع، توانایی‌ها و مقدورات کشور را برای پیشبرد و تحقق این سیاست‌ها به کار ببریم.
مثلاً تقویت مشارکت سیاسی اجتماعی جامعه و همچنین موضوع رسانه بیشتر در حوزه سیاسی یا اجتماعی است. تامین اجتماعی در حوزه نابرابری، اقتصادی و اجتماعی است. یا آموزش و پرورش در حوزه حل و فصل نابرابری‌های ساختاری و کمک به توسعه کشور است. شفافیت حالت تقاطعی دارد، به آزادی، توسعه و عدالت کمک می‌کند و می تواند اوضاع ما را بهبود ببخشد.
مثلاً در یک نمونه زنان تمایل داشتند به ورزشگاه بروند و می‌توان به این تمایلات پاسخ داد. پس یک مسئله مشارکت جامع است اما مصداق آن فقط سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و آمورزشی نیست.این مستلزم تغییری در نگرش ما به حوزه عمومی و جامعه مدنی است. بخشی از انرژی و امکان افراد و تمایلاتشان برای مشارکت در حوزه جامعه مدنی شکل می گیرد. الان وضع ما در حوزه جامعه مدنی ضعیف است.
* تسنیم: بحث رسانه را مطرح کردید؛ در این باره طی چند سال گذشته مباحث زیادی مطرح شده و خیلی‌ها تاکید می‌کنند که باید در رسانه تغییراتی ایجاد شود. شما از چه نظر این موضوع را جزو اولویت‌های هشت‌گانه یا ده‌گانه مطرح می‌کنید؟ درباره رسانه، یکی از معیارهایی که بر اساس آن موضوع رسانه را انتخاب کردیم، اثر تقاطعی آن در تغییرات اجتماعی است. اگر رسانه بتواند کار ویژه خود را انجام دهد می‌تواند در اقتصاد، سیاست، فرهنگ، ارتباطات اجتماعی و شکل گیری درست افکار عمومی نقش داشته باشد.در این چهارتایی که در لایه اول اشاره کردید، بحث آموزش و پرورش هم بود؛ اصلاح آموزش و پرورش به کدام نیازهای اصلی کشور جواب می‌دهد؟
حتی در سطح دوم نمایندگان مجلس، وزرا و معاونان وزرا نیز درباره تحصیل فرزندانشان مجبور شوند که از مدارس دولتی استفاده کنند؛ شاید به این دلیل به مدارس دولتی رسیدگی کنند. چون فرزندان آنها در مدارس دولتی نیستند، وقتی بودجه را می نویسند درکی از وضعیت آموزش پرورش واقعی ندارند. این سیاست ها نیاز به کارهای بلند مدت و میان مدت ندارد.
پس یک مسئله رویت پذیر کردن حکمرانی است؛ اما مسئله دوم در حوزه شفافیت، دسترس پذیرکردن این رویت‌پذیری است. باید فرایندهای شفاف و ساز و کارهای شفاف و همگانی ایجاد کنیم. نباید این رویت‌پذیری فقط مخصوص عده‌ای باشد و عده‌ای دیگر بی‌اطلاع باشند و با آن رانت اطلاعاتی تولید شود. این نوع شفافیت که نماینده مجلس به کی رای داد و علیه کی صحبت کرد به چه درد ما می خورد؟ شفافیت در کل سازمان حکمرانی یعنی اینکه تصمیمات، تصمیم‌گیری و مرجع تصمیم‌گیری مشخص باشد.
وضعیت کشور در این زمینه بغرنج است؛ هم در مسئله آب و هم در آلودگی. همین اخیراً دو هفته آموزش و پرورش ما تعطیل بود. الان دیگر اصل بر تعطیلی مدارس است مگر اینکه خلافش باشد. این وضعیت پذیرفتنی نیست که کل سازمان حکمرانی جامع، منتظر وزیدن باد باشد. این خوب نیست که هیچ سیاست و استراتژی غیر از اینکه کی باد می وزد و آلودگی ها را ببرد، نداشته باشیم.بله باید روی این موضوعات ایستاد.
* تسنیم: البته شواهد تاریخی نشان می‌دهد که سال 92 هم می‌توانستیم به یک توافق خوب برسیم ولی تیم آقای روحانی تقریباً آن را نابود کرد. اوکراین را در این دوگانه باید بفهمید. استدلالهایی که برای جنگ اوکراین می توان کرد، متفاوت است. یک استدلال سطح بالا و جهانی این است که حضور نظامی روسیه در اوکراین برای این است که نوید نظم جدید جهانی را بدهد که دیگر آمریکا در آن قدرت بلا منازع برای تاثیرگذاری در روندهای بین المللی نیست. آمریکا در این کشمکش می خواهد نظم موجود را حفط کند. اوکراین به نیابت از آمریکا با روسیه می‌جنگد تا آن را در این نقطه متوقف کند و بگویند از آن نظم جدیدی که شما مدعی آن هستید، خبری نیست.
* تسنیم: شما موضوع فضای مجازی را هم مطرح کردید که این روزها خیلی داغ است؛چه ایده‌ای در این زمینه دارید؟ بله یک لایه میانی هم وجود دارد که من به آن لایه لولایی می‌گویم. این لایه بخش اندیشه‌ای را به سیاستگذاری متصل می کند یعنی اجازه می‌دهد که یک تضمینی برای ظهور و بروز نظام اندیشه‌ای در سطح سیاستگذاری و تضمین خود سیاستگذاری وجود داشته باشد. من از آن به «حاکمیت قانون» تعبیر می‌کنم. این هم باز در مسئله تاریخی ما در ایران وجود دارد؛ یعنی اگر به نیروهای فکری پیشامشروطه هم توجه کنید بسیاری یا تقریباً قریب به اتفاقشان مسئله کشور را حاکمیت قانون می‌دانستند.
ایران آخرین اخبار, ایران سرفصلها
Similar News:همچنین می توانید اخبار مشابهی را که از منابع خبری دیگر جمع آوری کرده ایم، بخوانید.
10هزار تاکسی صفرکیلومتر در راه است- اخبار خودرو - اخبار اقتصادی تسنیم | Tasnim | خبرگزاری تسنیم | Tasnim۱۰ هزار تاکسی صفر کیلومتر در راه است این طرح نوسازی تاکسی‌ها مختص متقاضیانی است که دارای مالکیت تاکسی فرسوده بوده و اسامی آنها توسط اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور به ایران خودرو اعلام شود
ادامه مطلب »
سفر رئیسی به چین؛ ادامه راهبرد تعادل در سیاست خارجی/ چه‌کسانی با رئیس‌جمهور به پکن می‌روند؟- اخبار مجلس و دولت ایران - اخبار سیاسی تسنیم | Tasnim | خبرگزاری تسنیم | Tasnimچه کسانی با رئیسی به چین می‌روند؟ وزیر خارجه، وزیر اقتصاد، وزیر راه، وزیر نفت، وزیر کشاورزی، وزیر صمت، رئیس‌کل بانک مرکزی و علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان رئیسی را در این سفر همراهی می‌کنند
ادامه مطلب »
جولان افزایش قیمت در بازار لوازم خانگی/ آبسال هم 60درصد گران کرد- اخبار صنعت و تجارت - اخبار اقتصادی تسنیم | Tasnim | خبرگزاری تسنیم | Tasnimجولان افزایش قیمت در بازار لوازم_خانگی آبسال هم ۶۰ درصد گران کرد سازمان حمایت پیشتر وعده برخورد با گرانفروشان را داده بود
ادامه مطلب »
انتقال آب به "دریاچه ارومیه" باز هم عقب افتاد!- اخبار محیط زیست - اخبار اجتماعی تسنیم | Tasnim | خبرگزاری تسنیم | Tasnimانتقال آب به دریاچه_ارومیه باز هم عقب افتاد! چند سالی است که دریاچه ارومیه حال خوبی ندارد و امسال نیز شرایط این دریاچه به اسفناک‌ترین شکل ممکن رسیده است
ادامه مطلب »