انتقاد دژپسند از واگذاری داراییها در قالب رد دیون: واگذاری داراییهای دولتی به شیوه رد دیون مشکلات مختلفی را برای اقتصاد کشور در پی داشته است یکی از این مشکلات دور کردن شرکتها از نظارتهای مستقیم توسط نهادهای تخصصی آنها است
، وزیر امور اقتصادی و دارایی فرصتی را در اختیار ما قرار دادند تا با ایشان در ارتباط با موضوع چالش برانگیز خصوصی سازی در کشور و مسائل مرتبط به آن به گفتگو بپردازیم. در این گفتگو که در دو بخش منتشر می شود بیشتر به رویکردهای وزارت امور اقتصادی و دارایی در این حوزه پرداخته شده و آسیب شناسی خصوصی سازی در کشور مورد سوال قرار گرفته است.
این روال با فراز و فرودهایی ادامه داشت، تا در برنامه سوم توسعه یک فصل از این مجموعه با در نظر گرفتن تجربیات سال های قبل بصورت کامل به این موضوع اختصاص داده شد تا هم خصوصی سازی قانونمند شود و هم اجرای آن سرعت بگیرد. یکی از خروجی های اصلی این قانون نهادسازی و شکل گیری سازمان خصوصی در اجرای ماده این قانون و با تغییر اساسنامه سازمان مالی گسترش مالکیت واحدهای تولیدی بود.
در اوایل سال 1384 ابلاغ این سیاست ها، یک فضای امید بخشی در جامعه شکل گرفت به یاد دارم در اولین سالگرد ابلاغ این قانون جلسه ای با حضور مقام معظم رهبری و مشارکت فعالین اقتصادی و مسئولین دولتی برگزار شد و رهبری در این جلسه بحث های جدی را مطرح کردند و بر ضرورت اجرای آن تاکید داشتند. تا جایی که من یادم هست اینگونه برداشت شد که ایشان خودشان اجرای این سیاست ها را شخصاً پیگیری خواهند کرد و پس از آن نیز در مقاطع زمانی مختلف به شدت از آن حمایت کردند.
مروری بر این دوره های تاریخی به ما نشان می دهد، علاوه بر اینکه نقش دولت در اقتصاد کشور همیشه پررنگ بوده است، هیچ دوره آرامی برای خصوصی سازی در کشور وجود نداشته است یا اگر در کوتاه زمانی این امکان بوجود آمده است از این فرصت به خوبی بهره برداری نشده است. بخش های مهم دیگری نیز که مقدم بر خصوصی سازی هستند، مانند بهبود فضای کسب و کار، بازار سازی، شفافیت صورت های مالی، نیز در حال مطالعه، آسیب شناسی و اجرا می باشند. این یکی از خطاهای راهبردی است اگر که اصل را محدود به واگذاری ها ببینیم، درحالی که این موضوع به سایر موضوعات سایه انداخته است. به هر حال، موضوعات کلیدی تر و موثر تری که به آنها اشاره کردم، باید به طور حتم به صورت جدی پیگیری شوند.تجربه دنیا ثابت کرده است که بخش خصوصی پیشران توسعه کشورها است.
در تمام دنیا صندوق های بازنشستگی یکی از نهادهای سرمایه گذاری و تجهیز منابع محسوب می شوند، این ایراد شما از چه زاویه و بر چه اساسی است؟درست است. این صندوق ها نهادهای واسطه ای هستند که نقش پررنگ در تامین مالی دارند. اما در ایران با یک تفاوت ماهوی حضور دارند. در دنیا این صندوق های بازنشستگی توسط ذینفعان واقعی آنها اداره می شوند، اما در ایران دولت نقش کاملا پررنگ در اداره این صندوق ها دارد. یعنی باز هم اراده دولت در مدیریت این صندوق ها جاری است.
در سال جاری نیز 325 شرکت در فهرست واگذاری قرار دارند که به مرور زمان به روش های مختلف هر کدام در فرآیند واگذاری قرار می گیرند.به نظرآزادسازی سهام عدالت پیچیده شده است آیا تدبیری برای رفع چالش مذکور بدون آسیب رسیدن به بازار سهام وجود دارد؟در این خصوص ما تقریباً به صورت مستمر با کارشناسان و مسئولین ذیربط هم فکری می کنیم. چون به دنبال آن هستیم که فواید آزادسازی سهام عدالت همراه با سهامداری توسط دارندگان سهام عدالت و عدم آسیب به دارایی آنها باشد.
موضوع سوم الزام اجتناب ناپذیر برای افزایش درآمدهای حاصل از واگذاری بود. اگرچه معتقد هستم وصول درآمد برای دولت باید آخرین ملاک در واگذاری ها باشد، اما با توجه به مقتضیات سال جاری و کاهش قابل توجه درآمدهای حاصل از فروش نفت، تامین منابع مالی دولت از این طریق یکی از اهداف واگذاری ها در سال جاری بود و نمی توان آن را کتمان کرد. در سال جاری تلاش ما افزایش شفافیت و ایجاد فضای رقابتی در واگذاری ها بود.
همچنین در خصوص برخی از واگذاری ها به علت شفافیت پایین در روش و فرآیند واگذاری حساسیت در افکار عمومی بوجود آمده است. عدم وصول اقساط قرارداد که بهصورت عمده از طریق بورس واگذار شده بود نمونه ای دیگر از عارضه های موجود در روش های خصوصی سازی است.