گفتگو با عمادالدین باقی؛ «کودکهمسری» چقدر با شرع، مصلحت اجتماعی و حقوق بشر مغایرت دارد؟ گفتو گوی یورونیوز با این جامعهشناس و پژوهشگر حقوق بشر و دین را بخوانید🔽
عمادالدین باقی، مدیر گروه «جامعهشناسی دین» انجمن جامعهشناسی ایران به واسطه پژوهشهایش در دو حوزه دین و حقوق بشر، اینک به عنوان یک محقق چند رشتهای در ایران شناخته میشود. او از دهه هفتاد شمسی تحقیقات و کنشگری خود را بر موضوعهای مختلف مرتبط با حقوق بشر متمرکز کرده است.
از قدیم در فقه دو موضوع از هم تفکیک شده است، یکی سن بلوغ و دیگری سن رشد. بر اثر چالشهای حقوق بشری پدید آمده در حال حاضر ما سه موضوع را از هم تفکیک میکنیم، «سن بلوغ»، «سن رشد» و «سن کیفر». پیش از انقلاب هم این بحث مطرح بود اما بعد از انقلاب دچار واپسگرایی شدیم. آقای مطهری سالها پیش از انقلاب گفته است: «گمان نمیکنم یک نفر قاضی تاکنون پیدا شده و مدعی شده باشد که از نظر قانون مدنی، رشد عقلی و فکری در ازدواج شرط نیست و یک دختر سیزده ساله که معنی ازدواج و انتخاب همسر را نمیفهمد میتواند ازدواج کند. قانون مدنی در ماده ۲۱۱ چنین میگوید: «برای اینکه متعاملین اهل محسوب شوند باید بالغ و عاقل و رشید باشند.
البته این نوع شرطگذاری محل بحث و انتقاد بود و ممنوعیت ازدواج پسران زیر۲۰ سال منطقی نبود به همین دلیل چنین قانونی نمیتواند دوام داشته باشد. اما مشکل این است که بعد از انقلاب ناگهان از طرف دیگر بام افتادند و در سال ۱۳۶۱ یک قانون آزمایشی به مدت پنج سال در کمیسیون حقوقی و قضایی تصویب شد و در سـال ۱۳۷۰ به تصويب نهایی مجلس رسيد و دائمی شد. در ماده ۱۰۴۱ آن آمده است: «نکاح قبل از بلوغ مـمنوع است.» «تبصره: عقد نکاح قبل از بلوغ با اجازه ولی صحيح است بشرط رعايت مصلحت مـولی عليه.
قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹ هم آزار جنسی و بهرهکشی جنسی از طفل و نوجوان را جرم انگاری کرد بدون اینکه ازدواج صغیره را از مصادیق آن بداند. عمادالدین باقی: ما در فقه و در میان فقها دچار یک آشفتگی و اضطراب هستیم، مثلاً فقها در مقام تئوری «اصالت الاباحه»ای هستند یعنی در احکام و قوانین اصل بر اباحه است چنانکه در اصول فقه، اصل بر برائت است اما در عمل همه فقها «اصالت الحظری»اند یعنی دایره ممنوعیتها بیشتر از دایره مباحات است. در مورد مسئله ازدواج و هم همینطور است.
عمالدین باقی: این موضوع البته موضوعی دینی نیست و بیشتر مقولهای جامعهشناختی و حقوق بشری است. تجربه نشان داده که همینطور است. مثلاً یارانهها، کوپن و سوبسید در دوره جنگ یکی از عواملی بود که با وجود جنگ، موجب فوران رشد جمعیت شد، چون خیلیها برای اینکه بتوانند یارانه بیشتری بگیرند، فرزندآوریشان بیشتر شده بود. امروز هم که پی در پی برای تشویق به ازدواج، وعده وام و یارانه و ...
البته برای حل مشکل پیری جمعیت، باید موج ضد خانواده که از طریق تبلیغ هنجارهای ضدحقوق بشری و ضد خانواده از غرب دارد به دنیا سرازیر میشود را هم مدیریت کرد. همین الان در خود غرب، چه در جامعه و چه در پارلمان، میان عقلای قوم بر سر این هنجارسازیهای جدید توسط گروههای فشار کشمکش وجود دارد. مشکل اجتماعی را هم در این زمینه نباید نادیده گرفت. برای مثال وقتی در ایران از نظر قانونی ازدواج زیر ۱۳ ممنوع میشود اما برخی از مردم قانون را دور میزنند و بعضی خانوادهها کودکان را پیش از ۱۳ سالگی بدون ثبت رسمی به عقد فردی در میآورند و پس از ۱۳ سالگی کارهای قانونی آن را انجام میدهند. در این نوع بارداریها که بر اساس آگاهی و مسئولیت نیست بزرگترین قربانی، فرزند ناخواسته است.
چند نکته کلیدی را عرض می کنم. یکی اینکه در قرآن «اصل تَراضی» به عنوان یکی از اصول مهم در معاملات است و خود فقها بسیاری از مباحث نکاح را از باب اینکه در بخش عقود است در مکاسب آوردهاند که معاملات را مورد بررسی قرار میدهد. عمادالدین باقی: نکته بسیار مهم این است که کُفویت، شرط صحت عقد است و اگر کُفویت وجود نداشته باشد، عقد باطل است. ولی بعضی گفتهاند شرط لازم ازدواج است، بعضی گفتهاند شرط صحت ازدواج است، یعنی اگر کفو نباشد ازدواج باطل است. عدهای هم گفتهاند که بعضی از کفائتها مثل کفویت در مذهب، شرط صحت ازدواج است و بقیه کفائتها را شرط صحت عقد نمیدانند.
چطور توان جسمی برای روزهگرفتن که امری فردی و چند ساعته است، واجب و شرط صحت روزه است اما برای امر ازدواج که امری دائمی و یک عمر است و با حقوق دیگران و سرنوشت دیگران و حقالناس و امر اجتماعی سر کار دارد، توان جسمی شرط نباشد؟
ایران آخرین اخبار, ایران سرفصلها
Similar News:همچنین می توانید اخبار مشابهی را که از منابع خبری دیگر جمع آوری کرده ایم، بخوانید.
حقوق شهروندی | بیخبری از وضعیت نرگس محمدی با گذشت ۱۷ روز از بازداشت🔺حقوق شهروندی | بیخبری از وضعیت نرگس_محمدی با گذشت ۱۷ روز از بازداشت نرگس محمدی، نایب رئیس و سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر که در دومین سالگرد آغاز اعتراضات مردم ایران در آبان ۹۸ بازداشت شد، کماکان از برقراری تماس با خانواده خود محروم است.
ادامه مطلب »
توافق سعودی و فرانسه درباره ضرورت مقابله با اقدامات بیثبات کننده ایرانامانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در جریان سفرش به سعودی، با تاکید بر این که بدون پرداختن به پرونده ثبات در منطقه، رسیدگی به پرونده هستهای ایران
ادامه مطلب »
قطر: در حال همکاری با ترکیه برای تعمیر فرودگاه کابل هستیموزیر امور خارجه قطر از همکاری کشورش با ترکیه برای آمادهسازی مجدد فرودگاه کابل خبر داد. - خبرگزاری آناتولی
ادامه مطلب »
واشنگتن پست: روسیه با ۱۷۵ هزار سرباز آماده حمله به اوکراین است | DW | 04.12.2021روزنامه واشنگتن پست با استناد به یک گزارش سازمان سیا و مقامات آمریکایی نوشت، روسیه در حال برنامهریزی برای حمله به اوکراین با ۱۷۵ هزار سرباز در چندین جبهه است. روسیه اما بارها این گونه خبرها را تکذیب کرده است.
ادامه مطلب »
یک زندانی فلسطینی با «قاچاق اسپرم» صاحب دوقلو شدیک مرد فلسطینی که در زندانهای اسرائیل به سر میبرد، با «قاچاق اسپرم» صاحب دوقلو شد. - خبرگزاری آناتولی
ادامه مطلب »
ناکامی مجدد بازماندگان سعید جلیلی در دولت رئیسی برای مذاکره با غرب
ادامه مطلب »